Wie ooit het Vaticaan heeft bezocht, heeft misschien ook het geluk gehad de prachtige Sixtijnse Kapel te bewonderen. Je komt er oog in oog te staan met een overdonderd schouwspel aan muur- en plafondschilderingen. De schilder? Michelangelo Buonarotti.
Een hels karwei in De Sixtijnse kapel
Hij begon in 1508 met het plafond van dit immense meesterwerk. Oorspronkelijk was dit een blauw plafond met gouden sterren, maar paus Julius II wilde wat anders. Geld speelde niet echt een rol, dus vroeg hij Michelangelo om voor 3000 gouden munten de twaalf apostelen en het scheppingsverhaal af te beelden op dit maar liefst 460 vierkante meter grote gewelfde plafond. Het bouwen van een steiger was wel even een ding, want het plafond is meer dan 20 meter hoog! Vier jaar lang ploeterde Michelangelo voort. Door een gedicht dat hij schreef aan een goede vriend weten we dat hij echt heeft moeten afzien. Hij had het overduidelijk niet naar zijn zin. Dodelijk vermoeid maakte hij, in een kromme houding met zijn baard rechtovereind terwijl de verfspatten op zijn gezicht drupten, de plafondschildering in 1512 af.
Het Laatste Oordeel van Michelangelo
In 1536 krijgt hij van de nieuwe paus Julius III de opdracht om de achterwand achter het altaar te beschilderen met een afbeelding van Het Laatste Oordeel. Een wand van ongeveer 168 vierkante meter. Ook geen kleintje dus. Michelangelo, die inmiddels echt een beroemd was geworden, accepteert deze opdracht. Maar eigenwijs als hij is, wil hij hier natuurlijk wel zijn eigen invulling aan geven. Hij schilderde maar liefst 400 mensen die naakt of zeer schaarse gekleed door een hemel lijken te zweven.
Vertrutting
Circa 4 jaar later is Michelangelo bijna klaar met het Laatste Oordeel. Het moment was bijna daar om het werk tijdens een sfeervolle opening met een glaasje bubbels in de hand te tonen aan de opdrachtgevers en het publiek. Dat liep toch wat minder feestelijk af. Vlak voor hij klaar was kwam de paus met de ceremoniemeester het kunstwerk inspecteren. Volgens bronnen zou de paus op zijn knieën zijn gevallen en hebben geroepen ‘Heer, verlos mij op de laatste dag van mijn zonden!’ Dat was op zich een goed teken, want wat bleek? De paus was zo onder de indruk van de wijze waarop Michelangelo de verloren en angstige zielen had afgebeeld, dat hij er zelf bang van werd. De ceremoniemeester was ook in shock, maar om een andere reden. De grote hoeveelheid naakte geslachtsdelen en borsten… dat kon echt niet door de beugel. Ook anderen in het gezelschap vinden dat al die geslachtdelen echt niet kunnen. In een badhuis alla, maar niet achter het altaar. Toch blijft de paus zelf wel tevreden en laat Michelangelo het werk afmaken. In 1541 zette Michelangelo de laatste toets verf op de muur.
De broekenschilder
Wat Michelangelo gelukkig zelf niet weet is dat 23 jaar later, na zijn dood in 1564, zijn leerling, Daniele da Volterra, werd ingehuurd om alle geslachtsdelen te bedekken met kledingstukken. Vooral broekjes, slips en andere stukken stof … Dat was ook best een forse klus, want het waren niet weinig correcties. Hoe we weten wat er veranderd is? Terwijl Daniele, die de naam broekenschilder kreeg, aan zijn opdracht begon, was ook kunstenaar Marcello Venusti aanwezig in de kapel. Deze schilder maakte een kopie van Het Laatste Oordeel zoals Michelangelo het had geschilderd. Deze ongecensureerde kopie van Het Laatste Oordeel is bewaard gebleven en kun je nu nog bekijken in het museum in Napels.
Michelangelo en de vertrutting vandaag
Ook het beroemde standbeeld, David, van Michelangelo valt ten prooi aan vertrutting. Niet alleen de 6e ook in de 21e eeuw!
In Florida werd in 2023 verboden om het beroemde beeld van Michelangelo te tonen in de klas. Het zou pornografisch materiaal zijn. Het arme schoolhoofd werd hiervoor zelfs ontslagen.
In Glasgow werd in 2023 een poster van een pizzeria in de ban gedaan, die het beeld van David had gebruikt om zijn pizza’s aan te prijzen. De naakte David van Michelangelo eet op de poster een pizza. De begeleidende tekst was: It doesn’t get more Italian (Italiaanser wordt het niet). Echt heel sneu, want mooi was de poster wel.
