De romance tussen Abélard en Héloïse is een waar verhaal uit de vroege middeleeuwen. Een verhaal dat niet iedereen in Nederland kent, maar waar in de vooral Franse literatuur en geschiedschrijving veel over is geschreven. Een affaire met vreselijke beproevingen en een intense passie tussen twee mensen die eigenlijk niet bij elkaar mochten zijn.
De ontmoeting
Pierre Abélard werd in 1079 geboren in een adellijke familie. Net als zijn broers was hij voorbestemd om het leger in te gaan en de wapens op te pakken. Maar zijn honger en passie naar kennis was groter. Hij wilde leren en stortte zich in het onderwijs. Hij ging naar Parijs, waar hij les ging geven in filosofie. Hij was een begaafde, briljante en gerenommeerde intellectueel die al op jonge leeftijd door zijn studenten werd bewonderd. Op 36-jarige leeftijd wordt hij zelfs meester in de theologie aan de kathedraal van Notre Dame in Parijs. Daar komt hij in contact met Kanunnik Fulbert. Deze man had de zorg voor zijn nichtje Héloïse op zich genomen.
Héloïse was een van de nonnen van het klooster Argenteuil. Daar leerde ze Latijn, Grieks en Hebreeuws. Maar ze wilde meer leren en zag op dat moment nog geen toekomst voor zichzelf in het klooster. Daarom trok ze rond 1117 in bij haar oom, die vervolgens aan Abélard vroeg of hij de privé-docent wilde worden van zijn leergierige nichtje Héloïse. In die tijd was het immers niet toegestaan dat vrouwen deelnamen aan het normale onderwijsprogramma.
Niet platonisch
Zo gezegd, zo gedaan. Pierre Abélard wordt voorgesteld aan de jonge levendige non. Hij was een volwassen aantrekkelijke man en zij een klassieke beauty van op dat moment 17 jaar oud. Vanaf dag een is Abélard onder de indruk van de intelligentie en schoonheid van zijn nieuwe pupil. De liefde blijft echter niet lang platonisch. Passie inspireert hen en duwt hen naar elkaar toe. De meester en de student houden van elkaar, tegen alle verwachtingen in. Vleselijke hartstocht verteert hen. Dit tegen beter weten in, want deze affaire was natuurlijk verboden en moest strikt geheim blijven! Tussen de privélessen door spatten de vonken ervan af.
De tragische wending
En dan gaat het fout ... Héloïse wordt dan zwanger. Goede voorbehoedsmiddelen waren er in die tijd natuurlijk niet. Abélard neemt haar, zonder dat oom Fulbert ervan weet, mee naar Bretagne waar ze hun toevlucht nemen bij zijn zus. Daar bevalt Héloïse van hun zoon Astrolabe. Na de bevalling keert Héloïse terug naar Argenteuil en laat haar kind achter aan de familie van haar geliefde. Daar trouwen ze. De oom van Héloïse lijkt in eerste instantie hier vrede mee te hebben, maar niks blijkt later minder waar. Omdat hun relatie tot problemen gaat leiden, overtuigt Abélard haar ervan dat ze zich terugtrekt in het klooster. Immers een toekomst samen, zat er niet in. Hij moest ook lesgeven in Parijs en kon als theoloog niet in het openbaar voor haar zorgen in Parijs. Ook zijn reputatie stond op het spel. Uit liefde voor Abélard, stemt Héloïse hiermee in.
De wraak van de boze oom
Toch ziet het schandaal van hun relatie uiteindelijk toch het daglicht. De oom, kanunnik Fulbert, is onderhuids echt woedend. Hij besluit hun geheime huwelijk aan de kaak te stellen wat de carrière van Abélard enorme schade toebrengt. Volgens de wetten van die tijd had hij de kerk verraden. Dat was een ernstig feit. Oom Fulbert schakelt op een dag twee criminele handlangers in om Abélard te straffen. ’s Nachts sluipen zij zijn huis in waar hij wordt gecastreerd. Deze verminking en het ontheffen van Abélard uit zijn functie, maakt een einde aan Abélards carrière als geestelijke en leraar.
Liefde overstijgt vleselijk genot
Héloïse gaat nu definitief als non naar de abdij van Argenteuil. En in 1129 wordt ze abdis van het Parakletenklooster. Dit klooster was door Abélard gesticht. Het werd haar taak om dit klooster welvarend te maken. Als inmiddels erkend filosoof heeft zij hier haar levenswerk van gemaakt. De liefde voor Abélard werd noodgedwongen een spirituele. Abélard zocht zijn toevlucht in de abdij van Saint-Denis, waar hij monnik werd en zijn filosofische werk voortzette.
Vanaf nu komt hun vurige passie alleen nog tot uitdrukking in de brieven. Prachtige en lyrische beschrijvingen in het Latijn. Hierin beschrijft Héloïse dat ze tot het klooster is veroordeeld vanwege haar tragische liefde voor hem, met wie ze de volheid van het bestaan heeft ervaren. Uit de correspondentie tussen de echtgenoten komt intellectuele en wederzijdse bewondering voort. Liefde kent geen tijd en overstijgt het vleselijke genot. Dat ze uiteindelijk zijn gedwongen het kloosterleven te omarmen, verandert niets hun band.
Tot in de eeuwigheid
Abélard stierf in 1142. Héloïse eiste zijn stoffelijk overschot op en begroef hem in de Parakleet. Toen ze zelf in 1164 overleed, zegt de legende dat ze na haar dood in het graf van Abélard wilde worden geplaatst om zo voor eeuwig bij hem te blijven. Dit zou ook gebeurd zijn. In 1917 liet het stadhuis van Parijs de stoffelijke resten van dit legendarische echtpaar herbegraven op de begraafplaats Père-Lachaise in Parijs, hun laatste rustplaats.
